ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਖਿਲਾਫ ਬਿਆਨਬਾਜੀ ਦੇ ਲੋਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਮਨਸੂਬੇ ਪਛਾਣੋ

 ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਖਿਲਾਫ ਬਿਆਨਬਾਜੀ ਦੇ  ਲੋਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਮਨਸੂਬੇ ਪਛਾਣੋ  

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ 115ਵੇਂ  ਜਨਮ ਦਿਹਾੜਾ ਮਨਾਉਣ ਮੌਕੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਜਿਸ ਦਰਮਿਆਨ ਇਹ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਮਹੀਨਾ ਕੁ ਪਹਿਲਾਂ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਨਾ ਮੰਨਣ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਬਿਆਨਬਾਜੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਦੁਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ  ਅਨਸਰਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ’ਤੇ ਚੌਤਰਫਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਦਾ ਜਵਾਬ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਹਲਕਿਆਂ ਤੇ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੋੜਵੇਂ ਰੂਪ ’ਚ ਦਿੱਤਾ ਵੀ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਿਸ ਦੇ ਇਸ ਮਹੌਲ ’ਚ ਮਾਨ ਸਮਰਥਕ ਫਿਰਕੂ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ’ਤੇ ਚਿੱਕੜ ਉਛਾਲੀ ਦੀ ਨਿੱਘਰੀ ਕਰਤੂਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਤੇ ਸ਼ੋਰੀਲੀ ਭੰਡੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਜ਼ਰੀਏ ਲੋਕ ਮਨਾਂ ’ਚ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਗੰਧਲਾਉਣ ਦੇ ਨਾਪਾਕ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਚਾਹੇ  ਇਹ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲੋਕ ਮਨਾਂ ’ਚੋਂ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਤਾ ਨੂੰ ਤੇ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਫਿੱਕੀ ਪਾਉਣ ਜੋਗੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਅਹਿਮ ਮਸਲਾ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਮਹਿਬੂਬ ਨਾਇਕ ਖਿਲਾਫ਼ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਤੇ ਇਸ ਪਿਛਲੀ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਬੁੱਝਣ ਦਾ ਹੈ। 

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ  ਹਾਕਮਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਹੀ ਹਊਆ ਬਣਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਦੇ ਦਲਾਲ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਈ ਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾਦਾਰ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਡਰਾਉਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿਉਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਰੋਧੀ ਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਮਹਾਨ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰਾਹ ਰੁਸ਼ਨਾਉਦੇ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਲੜਨ-ਮਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਮਾਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। 1947 ਦੀ ਸੱਤਾ ਬਦਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ, ਜਦੋਂ ਬਰਤਾਨਵੀ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹੀ ਮੁਲਕ ਦੀ ਸੱਤਾ ’ਤੇ ਕਾਬਜ ਸਨ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਂਝੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤਾਣ ਲਾਈ ਰੱਖਿਆ,  ਪਰ ਜਦੋਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ’ਚ ਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਕਬੂਲੀਅਤ ਜ਼ੋਰ ਫੜਦੀ ਗਈ ਤਾਂ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਨਾਇਕ ਵਜੋਂ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਲਿਆ। 1947 ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਉਮੰਗਾਂ ਦਾ ਦਬਾਅ ਮੰਨਦਿਆਾਂ ਇਸ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਉਸਦੇ ਦਿਹਾੜੇ ਮਨਾਉਣ, ਉਸਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਕੌਮੀ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ’ਚ ਸਥਾਨ ਦੇਣ ਦਾ ਕੌੜਾ ਅੱਕ ਚੱਬਣਾ ਪਿਆ,  ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਗੁੱਝੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ ਪੂਜਣ ਯੋਗ ਬੁੱਤ ’ਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਲ ਚੱਲੀ ਗਈ ਤਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਹੱਥ ਉਸਦੀ ਮਕਬੂਲੀਅਤ  ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਲਾਹਾ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ, ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੇ ਕੌਮੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸੰਕਲਪ ਅਨੁਸਾਰ ਫਿੱਟ ਕਰਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲੋਂ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ  ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਖਰੇਵਿਆਂ ਨੂੰ ਢਕ ਕੇ, ਮਹਿਜ਼ ਇੱਕ ਗਰਮਖਿਆਲੀ  ਸੂਰਮੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਪੂਜਣਯੋਗ ਬਣਾ ਕੇ, ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 70ਵਿਆਂ ਦੇ ਦੌਰ ’ਚ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਮਹੌਲ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਸੰਗ ਅਧੀਨ ਹੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਮਾਤਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦੇਣ ਰਾਹੀਂ ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਤੀਰ ਚਲਾਇਆ ਸੀ। ਇਉ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਕਬੂਲ ਨਾਇਕ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਤੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਪੂਜਣਯੋਗ ਬਣਾ ਦੇਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਪਰ ਕੁੱਝ ਹਲਕੇ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੇ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਖਿਲਾਫ਼ ਜ਼ਹਿਰ ਉਗਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਖਿਲਾਫ਼ ਅਜਿਹੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ’ਚੋਂ ਉਸਦੀ ਮਕਬੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਫਿੱਕੀ ਪਾਉਣ ਦੇ ਮਨਸੂਬੇ ਪਾਲੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਮਾਨ ਵੀ ਏਸੇ ਖੇਮੇ ਦਾ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਖਿਲਾਫ਼ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸੀ ਨਫ਼ਰਤ ਦਾ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਮਾਨ ਦੀ ਇਹ ਬਿਆਨਬਾਜੀ ਉਸਦੇ ਬਕਾਇਦਾ ਸਿਆਸੀ ਪੈਂਤੜੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਨਾ ਮੰਨਣ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਾਮਰਾਜ ਭਗਤੀ ਦੀ ਜਗੀਰੂ ਵਿਰਾਸਤ ’ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਡਰਸ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਹੌਲਦਾਰ ਚੰਨਣ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮਾਰਿਆ ਜਾਣਾ ਏਨਾ ਅਫਸੋਸਨਾਕ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਡਿਉਟੀ ਕਰ ਰਹੇ ਇੱਕ ਅੰਮਿ੍ਰਤਧਾਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਉ ਹੀ ਉਹ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ’ਚ ਬੰਬ ਸੁੱਟਣ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਐਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਐਲਾਨਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੋੜਵਾਂ ਸਵਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ’ਚ ਬੰਬ ਸੁੱਟੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਕੀ ਕਹੋਗੇ। ਇਉ ਮਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਮਲਾਂ ਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਿਸ਼ੰਗ ਹੋ ਕੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਸਾਮਰਾਜੀ ਚਾਕਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਲੋਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਜਮਾਤਾਂ ਦੇ ਪੈਂਤੜੇ ਤੋਂ ਦਲੀਲਬਾਜੀ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਬਿਆਨਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕ ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੇ ਅਮਲਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ‘ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ’ ਕਰਾਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਨਾਅਰਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹਦੇ ਲਈ ਉਹ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼  ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ 16 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰ ’ਚ ਲਿਖੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਲਿੱਪੀ ਸਬੰਧੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ  ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਇੱਕ ‘ਵਿਦਵਾਨ’ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜੀ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ‘ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ’ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਅਧਾਰ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਕੌਮੀ ਮੁਕਤੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ’ਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ  ਬੇਲੋੜਾ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਦੰਭੀ ਚਰਚਾ ਛੇੜਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਪਛਾਣਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਸਾਜਿਸ਼ੀ ਪਹੁੰਚ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਹਲਕਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਗ਼ਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।  ਇਉ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਸਿਆਸਤ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦਾ ਇਹ ਹਮਲਾ ਬਕਾਇਦਾ ਗਿਣੇਮਿਥੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਦਿਖਾ ਕੇ, ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ’ਚ ਉਸਦੇ ਲਿਸ਼ਕਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਧੁੰਦਲਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਯਤਨ ਹਨ। 

ਝੂਠੀ ਫਿਰਕੂ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ 

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ  ਨਾਸਤਿਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਸੀ ਤੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਬੀਤੇ ਯੁੱਗ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਉਹ ਧਰਮ ਨੂੰ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਲਾਂਭੇ ਰੱਖਣ ਦਾ ਮੁਦਈ ਸੀ  ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤੀ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ’ਚ ਲੜਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਫਿਕਰਮੰਦ ਸੀ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ  ਜੀਵਨ ਸਰਗਰਮੀ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਤੇ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਉਹ ਡੂੰਘੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਧਿਐਨ ਰਾਹੀਂ ਇਕ ਵਿਚਾਰਵਾਨ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ’ਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਹਕੀਕਤ ਜੱਗ ਜਾਹਿਰ ਹੈ  ਕਿ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਬਦਲਾ ਉਸ ਦੇ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਏ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਾਮਰਾਜ  ਹੱਥੋਂ ਹੋਏਕੌਮੀ ਅਪਮਾਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਲਾਲੇ ਦੀ ਮੌਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਜਕੜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਵਿਉਂਤਾਂ ਬਨਾਉਣ ਆਏ ਸਾਈਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਏ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਮਗਰੋਂ ਹੋਈ ਸੀ ਫ਼ਿਰਕੂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਹ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ  ਅਤਿ ਨਿੱਘਰੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੈ। ਇਉਂ ਹੀ ਲਿਪੀ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਸਬੰਧੀ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਬਹੁਤ ਅੱਲ੍ਹੜ ਉਮਰ ’ਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਪੈਂਤੜੇ ਵਾਲਾ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਹਕੀਕਤ ’ਚ ਤਾਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਮਗਰਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਡੂੰਘੇ ਅਧਿਐਨ ਰਾਹੀਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਸਕੂਲੀ ਉਮਰੇ ਲਿਖੀ ਕੋਈ  ਲਿਖਤ ਉਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਲਿਖਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਲਿਖਤਾਂ ’ਚੋਂ ਉਸ ਦਾ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਏਕਤਾ ਦਾ ਸਰੋਕਾਰ ਜ਼ਰੂਰ ਝਲਕਦਾ ਹੈ।  ਜਦੋਂ ਕਿ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਉਸ ਦੇ ਉਹ ਵਿਚਾਰ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ ਜਿਹੜੇ ਮਗਰੋਂ ਚੱਲ ਕੇ  ਸੰਸਾਰ ਤੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਵੱਲੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।  ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ ਵੇਲੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਨਿਖੇੜਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਸੁਰੂਆਤ ’ਚ ਦਹਿਸਤਪਸੰਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੀ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਡੂੰਘੇ ਅਧਿਐਨ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਲੋਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਜਾਗਰਤੀ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਸਕਿਆ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬੱਧੀ  ਮਨ ਮਾਰ ਕੇ ਕੰਮ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਵੇਖ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਇਕ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਜੋਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਉਂ ਸਮਝਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਹ ਵਿਚਾਰਾਂ ’ਚ ਵਧੇਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਅਤੇ ਪਰਪੱਕਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਅਨਸਰਾਂ  ਵੱਲੋਂ ਸਿਰੇ ਦੀ ਬਦਨੀਤੀ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਾਉਂਦਿਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਟਿੱਲ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਕਿਉਂ  

ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਝੂਠੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਕਿ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਰਾਹੀਂ ਫਿਰਕੂ ਪਾੜਿਆਂ ਨੂੰ ਮੇਸਣ ਤੇ ਲੁਟੇਰੀਆਂ ਜਮਾਤਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਹਲਕਿਆਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਪੰਜਾਬ ਬਨਾਮ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪੰਜਾਬ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਤਖਤ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਝੂਠੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਮਾਤੀ ਏਕੇ ਨੂੰ ਖੰਡਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ,  ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਵੀ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ  ਹਨ। ਜਮਾਤੀ ਵੰਡੀਆਂ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ ਧਰਮਾਂ ਦੀਆਂ ਨਕਲੀ ਵੰਡੀਆਂ ਨਾਲ ਢਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਏਸੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ।। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਫਿਰਕੂ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤ ਅਜਿਹੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਪੱਤੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਹ ਬਿਰਤਾਂਤ ਤੱਤ ਰੂਪ ’ਚ ਏਸੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਸਿੱਖ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਤੋਰੀ ਫੁਲਕਾ ਚਲਾਉਣ ਲਈ  ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਮਾਤੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਲ ਕੇ ਨਕਲੀ ਮੁੱਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਦੇ ਹਨ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਵੱਲੋਂ ਸਭਨਾਂ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਧੱਕਿਆਂ ਜੁਲਮਾਂ/ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰੇ ਵਜੋਂ ਉਭਾਰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਭਾਜਪਾ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਸ਼ਾਵਨਵਾਦੀ ਸਿਆਸਤ ਇਹਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਰਾਸ ਬੈਠ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਸਿੱਖ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ  ਤਾਕਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਨਾਅਰਿਆਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਪੰਜਾਬ  ਅੰਦਰ ਵਿਰੋਧ ਲਹਿਰ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਇਸ ਵਿਰੋਧ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਜਮਹੂਰੀ ਤੇ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਲੀਹਾਂ ਤੋਂ ਲਾਹ ਕੇ, ਫਿਰਕੂ ਲੀਹਾਂ ’ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਉਤਾਵਲੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ ਚਮਕ ਉੱਠੇ  ਅਤੇ 80 ਵਿਆਂ ਵਾਂਗ ਇਹ ਮੁੜ੍ ਸੂਬੇ ਦੀ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ’ਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸਥਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਣ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਲਹਿਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ’ਚ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅੜਿੱਕਾ ਦਿਖਦੀ ਹੈ ਤੇ ਲਹਿਰ ਖਿਲਾਫ਼ ਵਾਰ ਵਾਰ ਭੰਡੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੰਘੇ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਕਾਮਰੇਡ ਬਨਾਮ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਨਕਲੀ ਬਿਰਤਾਂਤ ਇਹਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸੀ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਸਿੱਟਾ ਸੀ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਪੈਂਤੜੇ ਤੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਲੜ ਰਹੀ ਕਿਸਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਕਾਮਰੇਡ ਕਰਾਰ ਦੇ ਕੇ ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ-ਵਿਰੋਧੀ ਗਰਦਾਨ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਸਵਾਲ ਤੇ ਸ਼ੰਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਸਿੱਖ ਫਿਰਕੂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਮਹੂਰੀ ਲਹਿਰ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਾਮਰੇਡ ਲਕਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲਾ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਸਿਆਸਤੀ ਚੌਖਟੇ ’ਚ ਫਿੱਟ ਕਰਕੇ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਰਕੂ ਪੈਂਤੜਿਆਂ ਖਿਲਾਫ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।    

ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਲੋਕਾਂ ’ਚੋਂ ਪੜਤ ਖੋਰਨ ਦੀਆਂ ਨਾਪਾਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲੋਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਨਾਇਕਾਂ ’ਚ ਸ਼ਿਖਰ ’ਤੇ ਬੈਠੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਖਿਲਾਫ ਜ਼ਹਿਰ ਉਗਲਣ ਰਾਹੀਂ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੇਸਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਬਣਕੇ ਉੱਭਰੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਹਿਬੂਬ ਨਾਇਕ ਦੇ ਅਕਸ ’ਤੇ ਚਿੱਕੜ ਉਛਾਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨਾਇਕ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਲਈ ਮਸਲਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ , ਅਸਲ ਮਸਲਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਹੀਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਭੰਡੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਹੈ ।

ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ’ਤੇ ਪਹਿਰਾ  

ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਸਿਮਰਜੀਤ ਮਾਨ ਪੂਰਾ ਨਿਸ਼ੰਗ ਹੋਕੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅੰਗਰੇਜ ਬਸਤੀਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਵਾਰਿਸ ਬਣਕੇ ਡੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਰਾਸਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ  ਜਿਹੜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇ ਬਦਲੇ ’ਚ ਆਪਣੀਆਂ ਜਗੀਰਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।  ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਨੀਂਹਾਂ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਮਾਨ ਆਪਣੇ ਨਾਨੇ ਵੱਲੋਂ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਨੂੰ ਸਿਰੋਪਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਉਹ ਹੁਣ ਵੀ ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੇਹੂਦਾ ਬਹਾਨੇ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਜਗੀਰੂ ਸਰਦਾਰ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਚੀਫ਼ ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਸਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਹਿੱਤ ’ਚ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਰਧਾ ਨੂੰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਜਗੀਰੂ ਗਠਜੋੜ ਦੀ ਸੇਵਾ ’ਚ ਭੁਗਤਾਉਂਦੇ ਸਨ। 1857 ਦੇ ਗਦਰ ਵੇਲੇ ਇਹ ਰਾਜੇ ਤੇ ਜਗੀਰੂ ਸਰਦਾਰ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਚ ਭੁਗਤੇ ਸਨ ਤੇ ਬਗਾਵਤ ਦਬਾਉਣ ’ਚ ਮੂਹਰੇ ਸਨ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਰਿਆਸਤਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਵੀ ਇਹੀ ਕਰਦੇ ਸਨ ਪਟਿਆਲਾ ਰਿਆਸਤ ਦਾ ਰਾਜਾ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਇਸ ਸੇਵਾ ’ਚ ਮੋਹਰੀ ਸੀ ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਆੜ ’ਚ ਲੋਕਾਂ ’ਤੇ ਰਾਜ ਦੀ ਜਕੜ  ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ ਬਸਤੀਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਸੇਵਾਦਾਰ ਸੀ। ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਮਾਨ ਤੇ ਬਾਦਲ ਵਰਗੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ 1947 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ  ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵੀ  ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਵਾਲੇ ਦਲਾਲ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ’ਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸਾਪੱਤੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਹੈ। ਇਸ ਖਾਤਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੱਜ ਕੇ ਵਰਤਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਲੜਾਈ ’ਚ ਆਪਸ ’ਚ ਲੜਦੇ ਆਏ ਹਨ।  ਇਹ 47 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਤੁਰੇ ਆ ਰਹੇ ਮਾਮਰਾਜੀ ਤੇ ਜਗੀਰੂ ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰਤਾ ਹੈ।

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰਾਸਟਰਵਾਦ ਦਾ ਸੰਕਲਪ  

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰਵਾਨ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਹੈਰਾਨਕੁੰਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ  ਇੱਕ ਦਹਿਸ਼ਤਪਸੰਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ  ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਕਮਿਊਨਿਸਟ  ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਸੀ  ਜਿਸ ਖ਼ਾਤਰ ਉਹ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ੋ ਇੱਕ ਹੋ ਜਾਓ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਬੁਲੰਦ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਰੂਸੀ ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਡੂੰਘੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਕੌਮਾਂਤਰੀਵਾਦੀ ਬਣ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਸੀ, ਜਿਹੜਾ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਦੇਸੀ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਦਿਵਾਏਗਾ । ਅਜਿਹੇ ਇਨਕਲਾਬ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਅਧੀਨ ਵੱਸਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵੰਡਾਂ/ਵਿੱਥਾਂ ਮੇਸ ਕੇ ਰਲ ਕੇ ਜੂਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ , ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਸਾਂਝੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਉਭਾਰਦੀ ਹੈ,  ਜਿਸ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ ਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਚਾਹਵਾਨ ਹੈ।  ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਤੱਤ ਰੂਪ ’ਚ ਭਾਰਤੀ  ਵੱਡੀ ਬੁਰਜੁਆਜ਼ੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਜਮਾਤੀ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਲੋੜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਘੜਿਆ ਤਰਾਸ਼ਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜਮਹੂਰੀ  ਉਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਸਾਮਰਾਜੀ ਅਧੀਨਗੀ ਤੇ ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਤੱਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਵਿਰੋਧੀ ਜਾਂ ਗੁਆਂਢੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ  ਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਾਵਨਵਾਦੀ ਪੁੱਠ ਚਾੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਭਾਜਪਾ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਝੰਡਾ ਬਰਦਾਰ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਹਿੰਦੂ  ਫ਼ਿਰਕੂ ਸ਼ਾਵਨਵਾਦ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਨਾਲ ਗੁੰਦ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਸੇਧਤ ਕਰਦਿਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੋਧੀ   ਰੰਗਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਨੇ ਕੌਮਵਾਦ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਪੁੱਠ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।  

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਕੌਮਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਖਿੱਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸੌੜੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਹੱਦਬੰਦੀਆਂ ਤਕ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ। ਉਹ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਜੂਝਣ ਵਾਲਾ ਸੀ  ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਉਸ ਦਾ ਤਸੱਵਰ ਵੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ।

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਸ ਲਈ ਰੜਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਧਰਮ ਜਾਤ ਤੇ ਇਲਾਕਾ ਆਧਾਰਤ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੌੜੀਆਂ ਤੇ ਨਕਲੀ ਵਲਗਣਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਤੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਂਝ ਦਾ ਹੋਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਰਾਜ ਦਾ ਹਾਮੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਅਸਰ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ।

ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਗਲੇ ਪੜਾਅ ਵੱਲ ਲਿਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਮਾਰਗ ’ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ  ਅੰਦਰ ਪਨਪ ਰਹੇ  ਰੋਹ ਤੇ ਬੇਚੈਨੀ ਨੂੰ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਰਾਂਹੀ ਸਹੀ ਮੂੰਹਾਂ ਮਿਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਮਾਤੀ ਤਬਕਾਤੀ ਮੁੱਦੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਦਿ੍ਰਸ਼ ’ਤੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ  ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸਤ ਅਸਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰੋਹ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸੌੜੇ ਸਿਆਸੀ ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਲਈ ਲਾਹਾ ਲੈਣ ਖਾਤਰ ਫਿਰਕੂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰਲੋਮੱਛੀ  ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਫ਼ਿਰਕੂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰੀਕੇ ਹਵਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਮਹੂਰੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰੱਖਣਾ  ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਅਣਸਰਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀ ਕਸਰਤ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਪਛਾਨਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਦਾ ਚਾਕ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।    ਅਹਿਮ ਗੱਲ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਿੱਸੇ  ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ  ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਧੁੰਦਲਾਉਣ ’ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਅਹਿਮ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਿੱਸੇ ਕਿੰਨੀ ਨਿਸ਼ੰਗਤਾ ਨਾਲ ਆਪਣੀ  ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਕਰਨ ’ਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਹਰ ਉਸ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਾਅਰੇ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ ਲਈ ਅੜਿੱਕਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।  ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਲਹਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੜਿੱਕਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਲਹਿਰ ਦੇ   ਰਹਿਬਰ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਜੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਕਬੂਲੀਅਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਟੀ ਅੱਖ ਨਹੀਂ ਭਾਉਂਦੀ।