ਗਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਅੰਤ

 ਗਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਅੰਤ

-ਜੀਨ ਦਰਾਂਜੇ

ਗਾਜ਼ਾ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੀੜਾ ਵਧਦੀ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਉੱਠਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

ਪਿਊ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ ਦੁਆਰਾ 24 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗਾਜ਼ਾ ਸਰਵੇਖਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਇੱਕ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਮੁਲਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਹੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਮੁਲਕ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਿਰਫ 29% ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਪ੍ਰਤੀ ਨਾਪਸੰਦੀ ਵਾਲਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ 34% ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਕੀਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਨਜ਼ਰੀਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। 

ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਇੱਕ ਪੱਖਪਾਤੀ ਨਮੂਨਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਸਹੂਲਤ ਸੰਪੰਨ ਜਨਤਕ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਲੋੜੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਬਾਰੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਦਿਲ ਕੰਬਾਊ ਯੁੱਧ ਅਪਰਾਧਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਹੈ। 

“ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ”

ਲਗਭਗ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਉਜਾੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਬੰਬਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤਬਾਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਭੁੱਖੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 50,000 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਾਜ਼ਾ ਨਾਗਰਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਣਗਿਣਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਫੁੰਡਿਆ ਗਿਆ, ਅੰਗ ਪੈਰ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ, ਜ਼ਿੰਦਾ ਸੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਾਂ ਮਲਬੇ ਹੇਠ ਦੱਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੇ ਹੀ ਕੱਟਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। 200 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ 1000 ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸਕੂਲਾਂ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਮਸਜਿਦਾਂ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਮਲਬੇ ਦੇ ਢੇਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ, ਗਾਜ਼ਾ ਦੀ ਪੂਰੀ ਆਬਾਦੀ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਐਲਾਨੀਆ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

ਇਸ ਪਿੱਠਭੂਮੀ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਕੇ, ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਪ੍ਰਤੀ ਨਾਪਸੰਦਗੀ ਦੀ ਆਸ ਹੀ ਲਗਾਏਗਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਪ੍ਰਤੀ ਨਾਪਸੰਦਗੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੇ ਪੱਖ 'ਚ ਖੜ੍ਹਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਛੁਪਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨ ਤਕਨਾਲੌਜੀ ਲਈ ਇਜ਼ਰਾਇਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਪਾਰਕ ਸੰਬੰਧ ਵੀ ਗੂੜ੍ਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਗਾਜ਼ਾ ਉੱਤੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ 'ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਦੇ ਕੇ, ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤੀ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਭੇਜ ਕੇ, ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵੱਲੋਂ ਪਾਏ ਆਲੋਚਨਾ ਮਤਿਆਂ ਤੋਂ ਟਾਲਾ ਵੱਟ ਕੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਠਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ। 

ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਨ ਕਰਕੇ, ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਮੀਡੀਆ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਪੱਖੀ ਹਵਾ ਬਣਾਉਣਾ ਬਿਹਤਰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ੋਸਲ ਮੀਡੀਆ ਮੱਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਗਾਜ਼ਾ ਸਿਰਫ਼ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਵਹਾਅ 'ਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਐਲਗੋਰਿਦਮ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਐਕਸ, ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜਾਂ ਫ਼ਲਸਤੀਨ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪੱਖਪਾਤੀ ਰਵੱਈਆ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਗਾਜ਼ਾ ਬਾਰੇ ਅਸਹਿਣਯੋਗ ਸੱਚਾਈਆਂ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਐਕਸ ਖਾਤੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

“    ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਸਵਾਰਥ”

ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ, ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਸਿਰੜੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਏਕੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਸੈਂਕੜੇ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਜੋਖ਼ਮ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਜਾਨ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ। ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਨਰਸਾਂ ਬੰਬਾਂ ਦੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਸਰਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਨ ਰਾਤ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਹੀ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁਰਦਾ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਲਬੇ ਹੇਠੋਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਹੀ ਇੱਕ ਮਾਂ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਗੁਆ ਦਿੱਤੇ ਸਨ, ਹੋਰਨਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਖਾਣੇ ਦਾ ਬੰਦੋਬਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਪਾਈ। 

ਇਹ ਇੱਕ ਅਲੱਗ ਮੁੱਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਭੁੱਖਮਰੀ ਵੱਧਣੀ ਹੈ, ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਲੋਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਹੀ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਕਾਲ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਬੇਵੱਸ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਭੁੱਖ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਦੇਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ। ਉਹੀ ਮਾਂ ਜਿਸਨੇ ਭੁੱਖੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਵਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਸੀ, ਉਹੀ ਖਾਣਾ ਖੋਹਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਨਾਕਾਬੰਦੀ ਦਾ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਫਲਸਤੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਹੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਮੁਲਕ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਮੱਕਾਰ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੇ ਸੁਆਰਥੀ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਏਕੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਫਰਕ ਹੈ। ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਦਿਆਂ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਨੇ ਜਨਤਕ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੁਪਰ ਅਮੀਰ ਵਰਗ ਦੇ ਹਿਤਾਂ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਉਣ ਲਈ ਮੁੜ ਤੋਂ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ,  ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਦੌਲਤ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਟੈਕਸ ਦੀ ਮੁੜ ਵੰਡ, ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਰੀਨਲੈਂਡ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ, ਯੂਕੇਰਨ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ 'ਤੇ ਧਾਵਾ ਬੋਲਣਾ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਲਗਜ਼ਰੀ ਰਿਜ਼ੋਰਟ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨਚਾਹੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 

ਇਹ ਕੋਈ ਇਤਫ਼ਾਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਦੂਸਰੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਏਕੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਝੂਟ ਰਹੇ ਅਮੀਰਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਐਨ ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਹਨ। ਸੱਤਾ ਦੀ ਇਹ ਦੌੜ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਵਾਰਾ ਨੀਂ ਜੋ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਤੋਂ ਭਟਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਸਵਾਰਥ ਦੇ ਐਨੇ ਵੱਡੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨੈਤਿਕਤਾ ਆਕਸੀਜਨ ਵਾਂਗ ਹੈ-ਸੱਤਾ ਦੇ ਜਿੰਨੇ ਉੱਚੇ ਡੰਡੇ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹੋ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਓਨੀ ਹੀ ਘਟਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਅਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਉਹ ਹਾਲਤ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗਾਜ਼ਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। 

ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਬੋਲਣ ਦੀ ਸਾਡੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਲੰਘੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਥਾਨਕ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬੁਲੰਦ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਬਾਕੀ ਬਹੁਤੇ ਡਰੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਭੁੱਖੇ ਜਾਂ ਐਨੇ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਫ਼ਲਸਤੀਨ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਹਿਰ ਮਚਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ ਨੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ, ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨ ਨਾਮਾਤਰ ਹਨ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੀੜਾ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ। ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਦੇ ਹੀ ਹਨੇਰਾ ਛਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਚੁੱਪੀ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਵੀ ਹੋਸ਼ ਨਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਤਾਂ ਇਹ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਵੇਗਾ।  

  (”ਦਾ ਹਿੰਦੂ” `ਚੋਂ ਅਨੁਵਾਦ)

     --0--