ਜੀ-7 ਸੰਮੇਲਨ-
ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਵਿਰੋਧਾਂ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ
ਕੈਨੇਡਾ 'ਚ ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਹੋਇਆ ਜੀ-7 ਸੰਮੇਲਨ ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤਾਂ 'ਚ ਤਿੱਖੇ ਹੋ ਰਹੇ ਵਿਰੋਧਾਂ ਦੇ ਇਜ਼ਹਾਰ ਦਾ ਨੁਕਤਾ ਬਣਿਆ। ਸਾਮਰਾਜੀ ਮੁਲਕਾਂ ਦਾ ਇਹ ਮੰਚ ਕੋਈ ਸਾਂਝਾਂ ਐਲਾਨਨਾਮਾ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਇਹ ਮੱਤਭੇਦ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਯੂਰਪੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਉਜਾਗਰ ਹੋਏ। ਤਿੱਖੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸੰਸਾਰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਸੰਕਟਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਸੁੱਟਣ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਿੱਤਿਆਂ 'ਚ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਹਿਤਾਂ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੈਰ ਮਿੱਧਣ ਦੀ ਧੁੱਸ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਰੂਸ-ਯੂਕੇਰਨ ਟਕਰਾਅ 'ਚ ਯੂਰਪੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤਾਂ ਲਈ ਰੂਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜਦਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਇਹ ਖਰਚੇ ਬੇਲੋੜੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਖੁਦ ਇਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਉਲਝਾਅ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਖਰਚਿਆਂ ਦਾ ਬੋਝ ਯੂਰਪੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਚੱਕਣ ਦਾ ਦਬਾਅ ਪਾਉਂਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਏਥੇ ਵੀ ਰੂਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਯੂਰਪੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਸੁਣੀਆ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਯੂਰਪੀ ਤਾਕਤਾਂ ਰੂਸ 'ਤੇ ਚੂੜੀ ਕਸਣ ਲਈ ਜੋ ਫੈਸਲੇ ਚਾਹੁਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਜੋ ਬਜਟ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਉਸ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹਾਲਤ ਇਹਨਾਂ 'ਚ ਇਕਮੱਤਤਾ ਬਣਨ 'ਚ ਅੜਿੱਕਾ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਹੋਏ ਨਾਟੋ ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਯੂਰਪੀ ਮੁਲਕ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਬਜਟਾਂ ਨੂੰ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਦੇ 5% ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਵੀ ਦਬਾਅ ਤੇ ਟਕਰਾਅ ਘਟਣ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇ ਸਗੋਂ ਇਹ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਟਕਰਾਵਾਂ ਲਈ ਰਾਹ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਇਲ-ਇਰਾਨ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਵੀ ਅਮਰਕੀ ਤੇ ਯੂਰਪੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤਾਂ 'ਚ ਵਖਰੇਵੇਂ ਜ਼ਾਹਰਾ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਖਿਆ ਹੈ। ਯੂਰਪੀ ਤਾਕਤਾਂ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੇ ਹੱਕ 'ਚ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਟਣ ਤੋਂ ਸੰਕੋਚ ਕਰਦੀਆਂ ਦਿਖੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਫਰਾਂਸ ਤੇ ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਇਰਾਨ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਜਪਾਨ ਨੇ ਵੀ ਕੂਟਨੀਤਿਕ ਗੱਲਬਾਤ ਜ਼ਰੀਏ ਮਸਲੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਤਾਕਤਾਂ ਇਰਾਨ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਫੌਜੀ ਐਕਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਹਮਾਇਤੀ ਨਹੀਂ ਸਨ।
ਜੀ-7 ਦੇ ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਜ਼ਾਹਰ ਹੋਏ ਇਹ ਵਖਰੇਵੇਂ ਸੰਸਾਰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੰਕਟਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ ਦੇ ਹੀ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹਨ ਜਿਹੜਾ ਪ੍ਰਛਾਵਾਂ ਸਾਮਰਾਜੀ ਪਾਲਾਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਹਿਤਾਂ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦੇ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ 'ਚ ਅੜਿੱਕੇ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਮਰਾਜੀ ਅੰਤਰ ਵਿਰੋਧਤਾਈਆਂ ਦੀ ਤਿੱਖ ਸਾਂਝੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਮੰਚਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਵਖਰੇਵਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਜ਼ਾਹਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
No comments:
Post a Comment