ਸੰਸਾਰਪੂੰਜੀਵਾਦੀਪ੍ਰਬੰਧਦੀਦੇਣਹੈਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀ

ਪਰਾਲੀਸਾੜਨਨਾਲਜੁੜਕੇਵਾਤਾਵਰਣ 'ਚਵਧਰਹੇਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਦਾਮਾਮਲਾਲਗਾਤਾਰਚਰਚਾ 'ਚਹੈ।ਕੌਮੀਗ੍ਰੀਨਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲਵੱਲੋਂਪਰਾਲੀਸਾੜਨ 'ਤੇਰੋਕਲਾਉਣ, ਰਾਜਸਰਕਾਰਾਂਨੂੰਹਦਾਇਤਾਂਕਰਨਤੇਕਿਸਾਨਾਂਵੱਲੋਂਸਰਕਾਰੀਸਹਾਇਤਾਮੁਹੱਈਆਨਾਹੋਣਦੀਸੂਰਤ 'ਚਪਰਾਲੀਸਾੜਨਦੇਐਲਾਨਾਂਦੇਸਮੁੱਚੇਘਟਨਾਕ੍ਰਮਨੇਵਾਤਾਵਰਣਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਦੀਚਰਚਾਦੇਕਈਪਸਾਰਾਂਨੂੰਖੋਲ੍ਹਦਿੱਤਾ।ਏਸੇਦਰਮਿਆਨਹੀਦੀਵਾਲੀਮੌਕੇਸੁਪਰੀਮਕੋਰਟਵੱਲੋਂਦਿੱਲੀ 'ਚਪਟਾਕਿਆਂ 'ਤੇਪਾਬੰਦੀਲਾਉਣਤੇਹੋਰਨਾਂਥਾਵਾਂ 'ਤੇਵੀਪਟਾਕੇਚਲਾਉਣਦਾਸਮਾਂਨਿਸ਼ਚਿਤਕਰਨਵਰਗੇਕਦਮਾਂਨੇਇਸਚਰਚਾਨੂੰਕੌਮੀਪ੍ਰੈਸ 'ਚਹੋਰਉਭਾਰਦਿੱਤਾਤੇਚਰਚਾਦਾਪ੍ਰਸੰਗਹੋਰਵਡੇਰਾਹੋਗਿਆ।

ਵਾਤਾਵਰਣਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਦਾਮੁੱਦਾਸੱ ਮੁਲਕਦਾਆਰਥਿਕਸੰਕਟਤੇਮੋਦੀਹਕੂਮਤਦਾਪੈਕੇਜ

ਸੰਸਾਰਅਰਥਚਾਰੇਵਾਂਗਭਾਰਤੀਆਰਥਿਕਤਾਵੀਬੁਰੀਤਰ੍ਹਾਂਮੰਦਵਾੜੇਦੇਦੌਰ 'ਚਹੈ।ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲੱਛਣਇਹਹੈਕਿਇਹਮੰਦਵਾੜਾਕੋਈਵਕਤੀਵਰਤਾਰਾਨਹੀਂਹੈ, ਸਗੋਂਇੱਕਲਗਾਤਾਰਜਾਰੀਰਹਿਰਿਹਾਵਰਤਾਰਾਬਣਕੇਸਾਹਮਣੇਆਰਿਹਾਹੈ।ਹਾਕਮਜਮਾਤੀਅਰਥ-ਸਾਸ਼ਤਰੀਆਂਨੂੰਵੀਹੁਣਇਹਪ੍ਰਵਾਨਕਰਨਾਪੈਰਿਹਾਹੈਕਿਇਹਦੇ 'ਚੋਂਨਿਕਲਣਾਮੁਸ਼ਕਲਕੰਮਹੈ।ਹਾਕਮਜਮਾਤੀਹਲਕਿਆਂ 'ਚਇਹਚਰਚਾਵੀਵਿਆਪਕਹੈਕਿਇਹਦੇ 'ਚੋਂਨਿਕਲਸਕਣਦੀਨੇੜਭਵਿੱਖ 'ਚਕੋਈਸੰਭਾਵਨਾਨਜ਼ਰਨਹੀਂਆਉਂਦੀ।

ਆਰਥਿਕਮੰਦੀਪੱਖੋਂਹਾਲਤਇਹਹੈਕਿਕੁੱਲਘਰੇਲੂਉਤਪਾਦਵਾਧੇਦੀਦਰਪੱਖੋਂਦੇਖਿਆਂਵਿਕਾਸਦਰਲਗਾਤਾਰਘਟਰਹੀਹੈ।ਇਸਪੱਖੋਂਮੋਦੀਹਕੂਮਤਦੀਕਿਰਕਰੀਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕਰਕੇਹੋਰਹੀਹੈਕਿਉਂਕਿਵਿਕਾਸਦਰਦਾਜੋਪੱਧਰਮੋਦੀਹਕੂਮਤਵੱਲੋਂਕੁਰਸੀਸੰਭਾਲਣਵੇਲੇਸੀ, ਹੁਣਉਸਤੋਂਵੀਹੇਠਾਂਚਲਿਆਗਿਆਹੈ।ਇਹਲਗਾਤਾਰਪੰਜਵੀਂਤਿਮਾਹੀਹੈਜਦੋਂਵਿਕਾਸਦਰਲਗਾਤਾਰਘਟਰਹੀਹੈ।ਚਾਹੇਵਿਕਾਸਦਰਦਾਵਾਧਾਆਪਣੇਆਪ 'ਚਹੀਲੋਕਾਂਲਈਕੋਈਮਹੱਤਵਨਹੀਂਰੱਖਦਾ।ਮਨਮੋਹਨਹਕੂਮਤਦੇਸਾਲਾਂ 'ਚਕਈਸਾਲਵਿਕਾਸਦਰਬਹੁਤਉੱਚੀਰਹਿੰਦੀਰਹੀਹੈਪਰਆਮਕਿਰਤੀਜਨਤਾਲਈਉਦੋਂਵੀਕੋਈਖੁਸ਼ਹਾਲੀਵਾਲੀਹਾਲਤਨਹੀਂਸੀ।ਫਿਰਵੀਅਜਿਹੀਹਾਲਤ 'ਚਅਰਥਿਕਤਾਦੇਕੁਝਖੇਤਰਾਂ 'ਚਉਤਪਾਦਨਦਾਪਸਾਰਾਹੋਰਿਹਾਹੁੰਦਾਹੈਚਾਹੇਉਹਦਾਲਾਹਾਮੁੱਖਤੌਰ 'ਤੇਮਾਲਕਜਮਾਤਾਂਨੇਹੀਲੈਣਾਹੁੰਦਾਹੈ।ਪਰਚੱਲਰਹੀਆਰਥਿਕਸਰਗਰਮੀਕੁਝਨਾਕੁਝਤੋਰਾਤੁਰਨਦਾਪ੍ਰਭਾਵਬਣਾਈਰੱਖਦੀਹੈਤੇਵੱਡੇਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂਦੇਸੁਪਰਮੁਨਾਫ਼ੇਹਾਕਮਾਂਲਈਸੰਤੁਸ਼ਟੀਦੇਰਹੇਹੁੰਦੇਹਨ।ਤਾਜ਼ਾਹਾਲਤਇਹਹੈਕਿਆਰਥਿਕਤਾਦੇਸਭਤੋਂਅਹਿਮਖੇਤਰਦੀਵਿਕਾਸਦਰਨਾਂਹਪੱਖੀਪਾਸੇਨੂੰਦਿਖਰਹੀਹੈ।ਸੇਵਾਵਾਂਦਾਖੇਤਰਵੀਖੜੋਤ 'ਚਹੈ।ਵਿਕਾਸਦਰਦੇਅੰਕੜਿਆਂਪੱਖੋਂਦੇਖੀਏਤਾਂਇਹ 7.5 ਫੀਸਦੀਤੱਕਰਹਿਣਦੇਹਕੂਮਤੀਅਨੁਮਾਨਾਂਦੀਫੂਕਨਿਕਲਚੁੱਕੀਹੈਅਤੇਇਹਹੁਣ 5.7 ਫੀਸਦੀ 'ਤੇਆਗਈਹੈ।ਹੁਣਤੱਕਭਾਰਤੀਹਕੂਮਤਨੂੰਧਰਵਾਸਦਿੰਦੀਆਂਆਈਆਂਵਿਸ਼ਵਰੇਟਿੰਗਏਜੰਸੀਆਂਤੇਕੌਮਾਂਤਰੀਵਿਤੀਸੰਸਥਾਵਾਂਦੀਆਂਆਸਾਂਵੀਟੁੱਟਚੁੱਕੀਆਂਹਨ।ਜ਼ਮੀਨੀਪੱਧਰ 'ਤੇਦੇਖਿਆਂਕਿਰਤੀਆਂਤੇਛੋਟੇਉੱਦਮੀਆਂ 'ਚਮੱਚੀਹੋਈਹਾਹਾਕਾਰਸਾਫਸੁਣੀਜਾਸਕਦੀਹੈ।ਬੇ-ਰੁਜ਼ਗਾਰੀਵਿਸਫੋਟਕਹਾਲਤਵੱਲਨੂੰਪਹੁੰਚਰਹੀਹੈ।ਖੇਤੀਬਾੜੀਖੇਤਰ 'ਚਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂਦਾਵਰਤਾਰਾਪਹਿਲਾਂਹੀਤੇਜ਼ਹੋਚੁੱਕਾਹੈ।ਪਹਿਲਾਂਤੋਂਡਿੱਕ-ਡੋਲੇਖਾਂਦੀਆਰਹੀਆਰਥਿਕਤਾਨੂੰਮੋਦੀਹਕੂਮਤਵੱਲੋਂਆਰਥਿਕਸੁਧਾਰਾਂਦੀਰਫਤਾਰਤੇਜ਼ਕਰਦਿੱਤੇਜਾਣਨੇਵੀਅਗਲੀਫੇਟਮਾਰੀਹੈ।ਪਹਿਲਾਂਨੋਟਬੰਦੀਤੇਮਗਰੋਂਜੀ. ਐਸ. ਟੀ. ਦੇਕਦਮਨੇਸਭਕਾਰੋਬਾਰਾਂਨੂੰਮੰਦੇਮੂੰਹਧੱਕਦਿੱਤਾਹੈ।ਮੋਦੀਹਕੂਮਤਤਾਂਦਾਅਵੇਕਰਰਹੀਹੈਕਿਇਹਲੰਮੇਦਾਅਤੋਂਵਿਕਾਸਦੀਆਂਲੋੜਾਂਲਈਚੁੱਕੇਗਏਕਦਮਹਨਜਿੰਨ੍ਹਾਂਦੇਦੂਰ-ਰਸਲਾਹੇਸਾਹਮਣੇਆਉਣਗੇ।ਪਰਹੁਣਇਹਨਾਂਦਾਅਵਿਆਂਦਾਦਿਨੋਂਦਿਨਬਦਤਰਹੋਰਹੀਹਾਲਤਸਾਹਵੇਂਕੁੱਝਵੱਟਿਆਨਹੀਂਜਾਸਕਦਾ।ਮੰਦਵਾੜੇਦੀਇੱਕਝਲਕਇਹਹੈਕਿਦੀਵਾਲੀਵਰਗੇਤਿਉਹਾਰਮੌਕੇਪਿਛਲੇਸਾਲਦੇਮੁਕਾਬਲੇਵਿਕਰੀ 40% ਘਟੀਹੈ।ਵਪਾਰੀਆਂਦਾਕਹਿਣਾਹੈਕਿਲੋਕਅਤਿਲੋੜੀਂਦੀਆਂਚੀਜ਼ਾਂਵੀਮਸਾਂਹੀਖਰੀਦਸਕੇਹਨ।ਜਦਕਿਦੂਜੇਪਾਸੇਅਤਿਮਹਿੰਗੀਆਂਐਸ਼ੋ-ਇਸ਼ਰਤਦੀਆਂਚੀਜ਼ਾਂਦੀਵਿਕਰੀ 'ਚਵਾਧਾਨੋਟਹੋਇਆਹੈ।ਇਹਵਧਰਹੇਆਰਥਿਕਪਾੜੇਵੱਲਹੋਰਵੀਜ਼ਾਹਰਾਸੰਕੇਤਕਰਦੀਹਾਲਤਹੈ।

ਵਿਕਾਸਦਰਦਾਹੇਠਾਂਵੱਲਨੂੰਖਿਸਕਣਦਾਇਹਰੁਝਾਨਅਜਿਹਾਨਹੀਂਹੈਜੋਵਿਆਜਦਰਾਂਵਧਾਘਟਾਕੇਭਾਵਕਰੰਸੀਨੀਤੀ 'ਚਵਕਤੀਤਬਦੀਲੀਆਂਕਰਕੇਠੱਲ੍ਹਿਆਜਾਸਕੇ।ਇਹਇੱਕਸਥਾਈਰੁਝਾਨਦੇਰੂਪ 'ਚਸਥਾਪਿਤਹੋਣਵਰਗੇਲੱਛਣਪ੍ਰਗਟਾਰਿਹਾਹੈ।ਅਜਿਹੀਹਾਲਤਦੇਪ੍ਰਸੰਗ 'ਚਹੀਭਾਜਪਾਹਕੂਮਤਵੱਲੋਂਕੁਝਵੱਡੇਪੈਕੇਜਐਲਾਨੇਗਏਹਨਤਾਂਕਿਆਰਥਿਕਸਰਗਰਮੀਨੂੰਕੁਝਹੁਲਾਰਾਦਿੱਤਾਜਾਵੇ।ਇਹਦੇ 'ਚਇੱਕਫੈਸਲਾਤਾਂਸਰਕਾਰੀਖੇਤਰਦੀਆਂਬੈਂਕਾਂਨੂੰ 2,11,000 ਕਰੋੜਦੀਰਕਮਦੇਣਦਾਹੈਜਿਸਨੂੰਬੈਂਕਾਂਦਾਮੁੜ- ਪੂੰਜੀਕਰਨਕਿਹਾਗਿਆਹੈ।ਤੇਦੂਜਾਭਾਰਤਮਾਲਾਦੇਨਾਂਥੱਲੇਮੁਲਕ 'ਚ 34,800 ਕਿ. ਮੀ. ਸੜਕਾਂਦੇਨਿਰਮਾਣਲਈ 5,35,000 ਕਰੋੜਰੁ. ਖਰਚਣਦੀਵਿਉਂਤਹੈ।ਇਹਸਾਰੇਖਰਚੇਆਉਂਦੇਸਾਲਾਂ 'ਚਕਿਸ਼ਤਾਂ 'ਚਕੀਤੇਜਾਣੇਹਨ।ਇਹਦੋਵੇਂਕਦਮਖੁੱਲ੍ਹੀਮੰਡੀ - ਤੇਮੰਡੀਦੀਆਂਤਾਕਤਾਂਦੀਆਜ਼ਾਦੀਵਰਗੇ - ਨਾਅਰਿਆਂਦੇਢੰਡੋਰਚੀਭਾਰਤੀਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂਦਾਦੰਭਉਜਾਗਰਕਰਦੇਹਨ।ਹੁਣਜਦੋਂਨਿੱਜੀਪੂੰਜੀਨਿਵੇਸ਼ਨਹੀਂਹੋਰਿਹਾਤਾਂਲੋਕਾਂਦੇਪੈਸੇਨਾਲਤੋਰਾਤੋਰਨਦਾਯਤਨਕੀਤਾਜਾਰਿਹਾਹੈ।ਰਾਜਨੂੰਪਾਸੇਰਹਿਕੇਮੇਨਜਮੈਂਟਕਰਨਤੱਕਸੀਮਤਰਹਿਣਦੇਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂਨੂੰਹੁਣਰਾਜਦੀਭੂਮਿਕਾਯਾਦਆਰਹੀਹੈ।ਇਹਲੱਛਣਨਵਾਂਨਹੀਂਹੈ।ਅਜਿਹਾਤਰੀਕਾਕਾਰ 80ਵਿਆਂ 'ਚਅਪਣਾਇਆਗਿਆਸੀਜਦੋਂਭਾਰੀਸਰਕਾਰੀਖਰਚਿਆਂਰਾਹੀਂਮਾਰਕੀਟ 'ਚਤੇਜ਼ੀਲਿਆਂਦੀਗਈਸੀਪਰਜਿਸਦਾਸਿੱਟਾਵਿਤੀਘਾਟੇਦੇਹੋਰਵਧਜਾਣ 'ਚਨਿਕਲਿਆਸੀਤੇ 91-92 'ਚਭਾਰਤਕਰਜ਼-ਸੰਕਟ 'ਚਫਸਗਿਆਸੀ।ਇਹਵੀਉਹੋਰਸਤਾਹੈ।ਇਹਮੌਜੂਦਾਖੜੋਤਨੂੰਤੋੜਨਦਾਕੋਈਪਾਏਦਾਰਹੱਲਨਹੀਂਹੈਸਗੋਂਇੱਕਦੀਥਾਂਦੂਜੇਰਾਹਦੀਆਂਮੁਸ਼ਕਲਾਂ 'ਚਫਸਣਾਹੈ।ਚਾਹੇਹੁਣਵੀਦਾਅਵੇਤਾਂਬੱਜਟਘਾਟੇ 'ਤੇਅਸਰਨਾਪੈਣਦੇਕੀਤੇਜਾਰਹੇਹਨਤੇਇਹਦੇਲਈਸੋਮੇਬਾਹਰੋਂਜਟਾਉਣਦੀਆਂਵਿਉਂਤਾਂਦੱਸੀਆਂਜਾਰਹੀਆਂਹਨ।ਪਰਲਾਗੂਹੋਣਵੇਲੇਓਹੋਹੋਣੀਹੈ।

ਇਸਮੁੜ-ਪੂੰਜੀਕਰਨਦਾਅਰਥਅਸਲ 'ਚਉਹਨਾਂਕਾਰਪੋਰੇਟਘਰਾਣਿਆਂਨੂੰਵੀਰਾਹਤਬਣਜਾਂਦਾਹੈਜਿਨ੍ਹਾਂਵੱਲੋਂਲਏਕਰਜ਼ਿਆਂਕਾਰਨਬੈਂਕਾਂਨੂੰਘੋਰਵਿਤੀ-ਸੰਕਟਦਾਸਾਹਮਣਾਕਰਨਾਪੈਰਿਹਾਹੈ।ਉਹਨਾਂਤੋਂਉਗਰਾਹੁਣਦੀਥਾਂਸਰਕਾਰਨੇਲੋਕਾਂਦੇਟੈਕਸਾਂਦੀਪੂੰਜੀਬੈਂਕਾਂਨੂੰਦੇਕੇਸਮੱਸਿਆ 'ਹੱਲ' ਕਰਲਈਹੈ।ਦੇਸ਼ 'ਚ 50 ਅਜਿਹੇਵੱਡੇਘਰਾਣੇਹਨਜਿੰਨ੍ਹਾਂਦੇਕਰਜ਼ਿਆਂਕਾਰਨਬੈਂਕਾਂਦੀਵਾਲੀਆਹੋਣਕਿਨਾਰੇਪਹੁੰਚੀਆਂਹਨਪਰਰਾਜਭਾਗ 'ਚਇਹਨਾਂਦੀਸਿੱਧੀਪੁੱਗਤਕਾਰਨਕੋਈਵੀਹਕੂਮਤਇਹਨਾਂਵੱਲਝਾਕਣਲਈਤਿਆਰਨਹੀਂਹੈ।ਬੈਂਕਾਂਨੂੰਪੂੰਜੀਦੇਣਪਿੱਛੇਚਾਹੇਸਰਕਾਰਦੀਦਲੀਲਇਹੀਹੈਕਿਮਾਰਕੀਟ 'ਚਕਰਜ਼ਿਆਂਦੇਪਸਾਰੇਰਾਹੀਂ, ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ 'ਚਤੇਜ਼ੀਆਵੇਗੀ।ਪਰਅਸਲੀਅਤਇਹੀਹੈਕਿਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚਤੇਜ਼ੀਲਿਆਉਣਵਾਲਿਆਂਤੱਕਇਹਪੂੰਜੀਪਹੁੰਚਣੀਹੀਨਹੀਂਹੈਸਗੋਂਮੁੜਇਹਨਾਂਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂਵੱਲਜਾਣੀਹੈ।ਇਉਂਹੀਸੜਕਾਂ 'ਚਨਿਵੇਸ਼ਰਾਹੀਂਵੀਵੱਡੀਆਂਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂਲਈਅਧਾਰ-ਢਾਂਚੇਦੀਉਸਾਰੀਇੱਕਅਹਿਮਮਕਸਦਹੈਤੇਦੂਜਾਉਸਾਰੀਦੇਕੰਮਰਾਹੀਂਸੀਮਿੰਟਤੇਸਰੀਏਦੀਸਨਅਤਲਈਮੰਗਪੈਦਾਕਰਨਾਹੈ।ਲੋਕਾਂਦੇਟੈਕਸਾਂਦਾਪੈਸਾਖਰਚਕੇ, ਵੱਡੀਆਂਕੰਪਨੀਆਂਲਈਟੋਲਉਗਰਾਹਸਕਣਵਾਲੀਆਂਸੜਕਾਂਤਿਆਰਕਰਕੇਦਿੱਤੀਆਂਜਾਣੀਆਂਹਨ।ਬਹੁਤੇਪ੍ਰੋਜੈਕਟਪਬਲਿਕਪ੍ਰਾਈਵੇਟਪਾਰਟਨਰਸ਼ਿਪਦੀਨੀਤੀਰਾਹੀਂਲਾਗੂਕੀਤੇਜਾਣੇਹਨ।ਲੁੱਕਦੀਥਾਂਸੀਮਿੰਟਵਾਲੀਆਂਸੜਕਪਿੱਛੇਵੀਇਹੀਨੀਤੀਕੰਮਕਰਰਹੀਹੈ।

ਦੇਸ਼ਦੀਆਰਥਿਕਤਾਦਾਇਹਸੰਕਟਸੁੰਗੜੀਹੋਈਮੰਗਦਾਸੰਕਟਹੈ।ਪੂੰਜੀਦੇਲਗਾਤਾਰਥੋੜ੍ਹੇਹੱਥਾਂ 'ਚਕੇਂਦਰਿਤਹੁੰਦੇਜਾਣਅਤੇਕਿਰਤੀਲੋਕਾਂਦੀਖਰੀਦਸ਼ਕਤੀਦਿਨੋਂਦਿਨਘਟਣਕਰਕੇਵਪਾਰ-ਕਾਰੋਬਾਰਠੱਪਹੋਰਹੇਹਨ।ਨੋਟਬੰਦੀਤੇਜੀ. ਐਸ. ਟੀ. ਨੇਤਾਂਇਸਵਰਤਾਰੇਨੂੰਅੱਡੀਹੀਲਾਈਹੈਜਦਕਿਇਸਦੀਆਂਜੜ੍ਹਾਂਤਾਂਵਿਕਾਸਦੇਮੌਜੂਦਾਮਾਡਲ 'ਚਹੀਲੱਗੀਆਂਹੋਈਆਂਹਨ।ਇਹਮਾਡਲਆਰਥਿਕਤਾਦੀਬੁਨਿਆਦਬਣਦੇਖੇਤੀਖੇਤਰਅਤੇਮੁੱਖ-ਵਾਹਕਬਣਦੇਸਨਅਤੀਖੇਤਰਦੀਪ੍ਰਸਪਰਤਰੱਕੀਦੇਅਧਾਰ 'ਤੇਉਸਾਰਨਦੀਥਾਂਇਹਨਾਂਦੀਕੀਮਤ 'ਤੇਉਸਾਰਿਆਜਾਰਿਹਾਹੈ।ਇਕੱਲਾਸੇਵਾਵਾਂਦਾਖੇਤਰਬਹੁਤੀਦੇਰਆਰਥਿਕਤਾਦੇਵਧਾਰੇਪਸਾਰੇਦਾਤੇਲੋਕਾਂਨੂੰਰੁਜ਼ਗਾਰਮੁਹੱਈਆਕਰਵਾਉਣਦਾਜ਼ਰੀਆਨਹੀਂਬਣਸਕਦਾ।ਪਰਭਾਰਤੀਹਾਕਮਸੇਵਾਵਾਂਦੇਖੇਤਰਦੇਪਸਾਰੇਰਾਹੀਂਹੀਵਿਕਾਸਦਰਦੇਵਾਧੇਦੀਤਸਵੀਰਬੰਨ੍ਹਦੇਰਹੇਹਨ।ਦੇਸ਼ਦੇਵਿਕਾਸਲਈਸਾਰਾਜ਼ੋਰਵਿਦੇਸ਼ੀਸਿੱਧੇਨਿਵੇਸ਼ 'ਤੇਲੱਗਿਆਆਰਿਹਾਹੈ।ਇਸੇਲਈਹੋਰਵਧੇਰੇਖੇਤਰਸਿੱਧੇਵਿਦੇਸ਼ੀਨਿਵੇਸ਼ਲਈਖੋਲ੍ਹੇਜਾਰਹੇਹਨਪਰਇਹਨਿਵੇਸ਼ਰੁਜ਼ਗਾਰਪੈਦਾਕਰਨਵਾਲਾਤੇਉਤਪਾਦਨਵਧਾਉਣਵਾਲਾਨਹੀਂਹੈ।ਸਾਡੇਮੁਲਕ 'ਚਆਰਥਿਕਤਾਦਾਇੰਜਣਬਣਨਵਾਲੀਛੋਟੀਸਨਅਤਤੋਂਇਹਦੂਰਹੀਰਹਿੰਦਾਹੈ।ਇਹਪੂੰਜੀਗੈਰ-ਉਪਜਾਊਸਰਗਰਮੀਆਂਰਾਹੀਂਮਲਾਈਛਕਣਲਈਲੱਗਦੀਹੈ।

ਇਸਸੰਕਟਦਾਬੁਨਿਆਦੀਹੱਲਤਾਂਕਿਰਤੀਜਨਤਾਦੀਖਰੀਦਸ਼ਕਤੀਵਧਾਉਣਾਹੈਜੋਸਨਅਤਲਈਮੰਗਪੈਦਾਕਰੇਗੀ।ਇਹਦੇਲਈਖੇਤੀਖੇਤਰ 'ਚਤਿੱਖੇਜ਼ਮੀਨੀਸੁਧਾਰਕਰਨੇਤੇਸਾਮਰਾਜੀਲੁੱਟਦਾਖਾਤਮਾਕਰਨਾਅਤੇਦੂਜੇਪਾਸੇਰੁਜ਼ਗਾਰਦਾਮੁੱਖਸੋਮਾਬਣਦੀਛੋਟੀਸਨਅਤਨੂੰਸਹਾਰਾਦੇਣਾਤੇਇਸਦਾਪਸਾਰਾਕਰਨਵਰਗੇਇਨਕਲਾਬੀਕਦਮਾਂਦੀਜ਼ਰੂਰਤਹੈ।ਪਰਇਹਨਾਂਦੋਹਾਂਕਦਮਾਂਦਾਵੱਡੇਦਲਾਲਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ, ਜਗੀਰਦਾਰਾਂਅਤੇਸਾਮਰਾਜੀਆਂਨਾਲਟਕਰਾਅਬਣਦਾਹੈ।ਇਸਲਈਦਲਾਲਹਕੂਮਤਾਂਅਜਿਹੇਕਦਮਲੈਣਦੀਜੁਰੱਅਤਨਹੀਂਕਰਸਕਦੀਆਂ।ਉਹਤਾਂਅਜਿਹੇਹਰਸੰਕਟਦਾਵੱਧਤੋਂਵੱਧਭਾਰਲੋਕਾਂ 'ਤੇਸੁੱਟਣਅਤੇਵੱਡੇਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂਨੂੰਰਾਹਤਦੇਣ 'ਤੇਜ਼ੋਰਲਾਉਂਦੀਆਂਹਨ।ਹੁਣਵੀਮੋਦੀਹਕੂਮਤਇਹੀਕਰਰਹੀਹੈ।

ਮੁਲਕਦੇਦਿਨੋਂਦਿਨਡੂੰਘੇਹੋਰਹੇਇਸਆਰਥਿਕਸੰਕਟ 'ਚੋਂਸਿਆਸੀਤੂਫਾਨਾਂਨੇਵੀਉੱਠਣਾਹੈ।ਕਿਰਤੀਲੋਕਾਂ 'ਚਹੋਰਹੀਉਥਲ-ਪੁਥਲਨੇਵੀਜ਼ੋਰਫੜਨਾਹੈਅਤੇਹਾਕਮਜਮਾਤੀਧੜਿਆਂਦਾਟਕਰਾਅਵੀਹੋਰਤੇਜ਼ਹੋਣਾਹੈ।ਅਜਿਹੀਹਾਲਤ 'ਚਲੋਕਬੇਚੈਨੀਨੂੰਇਨਕਲਾਬੀਰੁਖਮੂੰਹਾਂਦੇਣਲਈਇਨਕਲਾਬੀਤਾਕਤਾਂਨੂੰਹਾਲਤਾਂਦੇਹਾਣਦੀਆਂਹੋਣਲਈਤਾਣ-ਜੁਟਾਉਣਾਚਾਹੀਦਾਹੈ।

ਚਮੁੱਚਹੀਬੜਾਗੰਭੀਰਹੈਕਿਉਂਕਿਜਿਸਤੇਜ਼ਰਫਤਾਰਨਾਲਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਹੋਰਹੀਹੈ, ਇਹਸਮੁੱਚੀਮਨੁੱਖਜਾਤੀਲਈਬਹੁਤਹੀਘਾਤਕਵਰਤਾਰਾਹੈ।ਦਿਨੋਂਦਿਨਵਧਰਹੇਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਕਾਰਨਪੈਦਾਹੋਰਹੇਵਾਤਾਵਰਣਵਿਗਾੜਲੰਮੇਦਾਅਤੋਂਵੀਅਤੇਫੌਰੀਤੌਰ 'ਤੇਵੀਵਾਤਾਵਰਣ 'ਚਵੱਡੀਹਿਲਜੁਲਪੈਦਾਕਰਨਜਾਰਹੇਹਨ।ਬਿਮਾਰੀਆਂਦਾਤੇਜੀਨਾਲਫੈਲਦਾਪ੍ਰਕੋਪਏਸੇਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਦਾਸਿੱਟਾਹੈ।ਹਵਾ, ਪਾਣੀ, ਮਿੱਟੀਗੱਲਕੀਸਭਕੁੱਝਜ਼ਹਿਰੀਲਾਹੋਚੁੱਕਿਆਹੈਤੇਤਾਜਾਅਧਿਐਨਦਸਦੇਹਨਕਿਸਾਲ 2015 ਦੌਰਾਨਪੂਰੀਦੁਨੀਆਂ 'ਚਹਵਾ, ਮਿੱਟੀਤੇਪਾਣੀਦੇਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਕਾਰਨਸਮੇਂਤੋਂਪਹਿਲਾਂ 90 ਲੱਖਮੌਤਾਂਹੋਈਆਂਹਨ।ਇਹਨਾਂਮੌਤਾਂਦੀਦਰਸਭਤੋਂਜਿਆਦਾਗਿਣਤੀਵਾਲੇਤਿੰਨਮੁਲਕਾਂ 'ਚਸਾਡਾਮੁਲਕਵੀਸ਼ਾਮਲਹੈ।ਇਹਅੰਕੜਾਇੱਕਝਲਕਹੈ।ਹਾਲਤਦੀਅਜਿਹੀਭਿਆਨਕਤਸਵੀਰਸਭਨਾਂਸਮਾਜਿਕਸਰੋਕਾਰਾਂਵਾਲੇਤੇਮਨੁੱਖੀਸਿਹਤਪ੍ਰਤੀਜਾਗਰੂਕਹਿਸਿਆਂ 'ਚਡੂੰਘੀਫਿਕਰਮੰਦੀਪੈਦਾਕਰਦੀਹੈ।ਵਾਤਾਵਰਣਪੱਖੀਕਾਰਕੁੰਨਾਂਦੀਸਰਗਰਮੀ 'ਚਤੇਜੀਲਿਆਉਂਦੀਹੈਤੇਹਕੂਮਤਾਂਦੀਬਿਆਨਬਾਜੀਦੀਰਫਤਾਰਵਧਾਉਂਦੀਹੈ।ਇਸਸਮੁੱਚੀਚਰਚਾ 'ਚਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਦਾਮੁੱਦਾਪੇਸ਼ਇਉਂਹੁੰਦਾਹੈਕਿਮਨੁੱਖਦੀਸਰਗਰਮੀਤੇਵਿਗਿਆਨਦਾਉਭਾਰਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਲਈਜਿੰਮੇਵਾਰਹੈ।ਮਨੁੱਖੀਨਸਲਨੂੰਵਾਤਾਵਰਣਪ੍ਰਤੀਸੁਚੇਤਹੋਣਤੇਆਉਂਦੀਆਂਪੀੜ੍ਹੀਆਂਲਈਧਰਤੀਨੂੰਰਹਿਣਯੋਗਰੱਖਣਲਈਕੁਦਰਤਨਾਲਖਿਲਵਾੜਬੰਦਕਰਨਾਚਾਹੀਦਾਹੈ।ਅਜਿਹੀਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਮਕਰਕੇਹੀਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਲਈਲੋਕਾਂਨੂੰਦੋਸ਼ੀਆਂਵਜੋਂਟਿਕਦੀਹੈਤੇਉਹਨਾਂਦੀਆਂਆਦਤਾਂਤੇਜੀਵਨ-ਢੰਗਬਦਲਕੇਵਾਤਾਵਰਣਨੂੰਤਬਾਹੀਤੋਂਬਚਾਉਣਦਾਰਾਹਪੇਸ਼ਕਰਦੀਹੈ।ਤਾਂਹੀਅਜਿਹੀਸਰਗਰਮੀਦੀਧੁੱਸਆਮਜਨਤਾਨੂੰਭਾਵਕਤੇਨੈਤਿਕਅਪੀਲਾਂਕਰਨਤੇਵਾਤਾਵਰਣਸਾਫ਼ਸੁਥਰਾਰੱਖਣਦੀਆਂਨਸੀਹਤਾਂਤੱਕਸੀਮਤਰਹਿੰਦੀਹੈ।ਪਰਦੋਡੰਗਦੀਰੋਟੀਦੇਜੁਗਾੜਲਈਜੂਝਰਹੀਕਰੋੜਾਂਕਰੋੜਮਿਹਨਤਕਸ਼ਜਨਤਾਲਈਇਹਕਿਸੇਹੋਰਧਰਤੀਦੀਆਂਗੱਲਾਂਜਾਪਦੀਆਂਹਨਤੇਵਾਜਬਵਾਤਾਵਰਣਸਰੋਕਾਰਾਂਵਾਲੇਹਿੱਸਿਆਂਨੂੰਲੋਕਾਂਦੀਲਾਪ੍ਰਵਾਹੀਦਾਉਲਾਂਭਾਹੀਰਹਿੰਦਾਹੈ।

ਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਬਾਰੇਉਪਰਜਿਕਰਆਈਪੇਸ਼ਕਾਰੀਅਸਲ 'ਚਅਧੂਰੀਪੇਸ਼ਕਾਰੀਹੈ।ਇਹਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਦੇਅਸਲਕਾਰਨਾਂਤੇਜਿੰਮੇਵਾਰਤਬਕਿਆਂਨੂੰਟਿੱਕਣੋਂਅਸਮਰੱਥਰਹਿੰਦੀਹੈਤੇਇਸਦੇਹੱਲਦੇਅਸਲਰਾਹਪੈਣੋਂਸੀਮਤਾਈਪੈਦਾਕਰਦੀਹੈ।ਵਾਤਾਵਰਣਬਚਾਉਦੀਆਂਹੇਕਾਂਨੂੰਮਹਿਜ਼ਟੱਕਰਾਂਤੱਕਸੀਮਤਕਰਦਿੰਦੀਹੈ।ਜਦਕਿਹਕੀਕਤਇਹਹੈਕਿਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਲਈਵਿਗਿਆਨਜਾਂਤਕਨੀਕਆਪਣੇਆਪ 'ਚਜਿੰਮੇਵਾਰਨਹੀਂਹੈ।ਜਮਾਤੀਵੰਡਾਂਵਾਲੇਸਮਾਜ 'ਚਵਿਗਿਆਨਤੇਤਕਨੀਕਦਾਖਾਸਾਵੀਜਮਾਤੀਹੁੰਦਾਹੈ।ਇਹਲੁਟੇਰੀਆਂਜਮਾਤਾਂਹੱਥੋਂਮੁਨਾਫਾਖੋਰਹਿਤਾਂਲਈਵਿਗਿਆਨਕਕਾਢਾਂਤੇਤਕਨੀਕਦੀਦੁਰਵਰਤੋਂਹੈਜੋਵਾਤਾਵਰਣਦੀਤਬਾਹੀਦਾਕਾਰਨਬਣੀਹੋਈਹੈ।ਇਹਲੁਟੇਰੀਆਂਪੂੰਜੀਪਤੀਜਮਾਤਾਂਦੀਮੁਨਾਫਾਖੋਰਹਵਸਹੈਜੋਹੋਰਵਧੇਰੇਮੁਨਾਫੇਲਈਸਭਕੁੱਝਦਾਅ 'ਤੇਲਾਸਕਦੀਹੈਵਾਤਾਵਰਣਉਸਲਈਕੋਈਮੁੱਦਾਹੀਨਹੀਂਹੈ।ਸੰਸਾਰ 'ਚਵਾਤਾਵਰਣਵਿਗਾੜਾਂਦੇਅਮਲਦੀਸ਼ੁਰੂਆਤਵੀਪੂੰਜੀਵਾਦਦੇਜਨਮਨਾਲਹੀਹੋਈਹੈਤੇਜਿਉਂਜਿਉਂਸੰਸਾਰਪੂੰਜੀਵਾਦੀਪ੍ਰਬੰਧਬੁੱਢਾਤੇਜ਼ਰਜ਼ਰਾਹੋਰਿਹਾਹੈਇਹਤਿਉਂ-ਤਿਉਂਹੋਰਵਧੇਰੇਬਰਬਾਦੀਕਰਦਾਜਾਰਿਹਾਹੈ।

ਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਦਾਇੱਕਖੇਤਰਉਹਹੈਜਿਸ 'ਚਪੂਰੇਗ੍ਰਹਿਦੇਵਾਤਾਵਰਣਦਾਮਸਲਾਆਉਂਦਾਹੈ।ਜਿਵੇਂਧਰਤੀਦਾਤਾਪਮਾਨਲਗਾਤਾਰਵਧਰਿਹਾਜਿਸਦੇਸਿੱਟੇਵਜੋਂਧਰੁਵਾਂ 'ਤੇਜੰਮੀਬਰਫਪਿਘਲਰਹੀਹੈ।ਸਨਅਤੀਸਰਗਰਮੀਕਾਰਨਪੈਦਾਹੁੰਦੀਆਂਰਸਾਇਣਕਗੈਸਾਂਕਾਰਨਧਰਤੀਉਪਰਲੀਓਜੋਨਪਰਤ 'ਚਛੇਕਹੋਰਹੇਹਨ।ਇਉਂਹੀਮੋਟਰਵਹੀਕਲਾਂਦੀਵਧਦੀਵਰਤੋਂਕਾਰਨਹਵਾ 'ਚਭਾਰੀਧਾਤਾਂਦੀਮਾਤਰਾਵਧਰਹੀਹੈ।ਜੇਕਰਇਉਂਗੱਲਕਰੀਏਤਾਂਸਮੁੱਚੀਧਰਤੀ 'ਤੇਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀਲਈਮੁੱਖਤੌਰ 'ਤੇਵੱਡੇਵਿਕਸਿਤਪੂੰਜੀਵਾਦੀਮੁਲਕਾਂਦੀਸਰਮਾਏਦਾਰੀਜਿੰਮੇਵਾਰਹੈਜਿਸਦੇਕਾਰਖਾਨਿਆਂਤੇਹੋਰਨਾਂਸਨਅਤੀਸਰਗਰਮੀਆਂਨੇਲਗਭਗਬੀਤੇ 200-250 ਸਾਲਾਂਤੋਂਧਰਤੀਦੀਆਬੋ-ਹਵਾਨੂੰਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤਕਰਨਦਾਅਮਲਵਿੱਢਿਆਹੋਇਆਹੈ।ਇਸਸਰਮਾਏਦਾਰੀਨੇਹੋਰਵਧੇਰੇਮੁਨਾਫੇਦੇਮਕਸਦਾਂਲਈਵਾਤਾਵਰਣਪੱਖੀਤਕਨੀਕ 'ਤੇਪੂੰਜੀਲਗਾਉਣਤੋਂਸਾਫ਼ਪੱਲਾਝਾੜਿਆਹੈਤੇਆਪਣੇਰਾਜ-ਭਾਗਦੇਜੋਰ 'ਤੇਧਰਤੀਦੀਤਬਾਹੀਕਰਨਦਾਕੁਕਰਮਕੀਤਾਹੈ।ਜਿੱਥੋਂਤੱਕਤੀਜੀਦੁਨੀਆਂਦੇਪਛੜੇਮੁਲਕਾਂਦਾਸੰਬੰਧਹੈ, ਇਹਨਾਂਦਾਵਾਤਾਵਰਣਤਬਾਹੀ 'ਚਹਿੱਸਾਛੋਟਾਹੈਤੇਉਹਦੇ 'ਚਵੀਏਥੋਂਦੀਆਂਦਲਾਲਲੁਟੇਰੀਆਂਜਮਾਤਾਂਤੇਬਹੁਕੌਮੀਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂਹੀਜਿੰਮੇਵਾਰਹਨ।ਇਹਨਾਂਮੁਲਕਾਂਦੀਆਂਦਲਾਲਹਕੂਮਤਾਂਦੀਅਧੀਨਗੀਦਾਤੇਆਮਸਮਾਜਿਕਚੇਤਨਾਪਛੜੀਹੋਣਦਾਲਾਹਾਲੈਕੇਬਹੁਕੌਮੀਕੰਪਨੀਆਂਨੇਸਾਡੇਵਰਗੇਮੁਲਕਾਂਦੇਕੁਦਰਤੀਸੋਮਿਆਂਨੂੰਰੱਜਕੇਪਲੀਤਕੀਤਾਹੈ।ਉਦਯੋਗਾਂਵੱਲੋਂਫੈਲਾਏਜਾਂਦੇਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਨੂੰਰੋਕਣਲਈਕਾਨੂੰਨਨਾਮਨਿਹਾਦਹਨਤੇਸਿਰਫਕਾਗਜੀਹਨ।ਇੱਕਪਾਸੇਤਾਂਵਧੇਰੇਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਫੈਲਾਉਣਵਾਲੀਆਂਸਨਅਤਾਂਸਾਮਰਾਜੀਮੁਲਕਾਂਵੱਲੋਂਤੀਜੀਦੁਨੀਆਂਦੇਪਛੜੇਮੁਲਕਾਂਵੱਲਤਬਦੀਲਕੀਤੀਆਂਗਈਆਂਹਨਜਿਸਨੇਸਾਡੇਵਰਗੇਮੁਲਕਾਂਦੇਵਾਤਾਵਰਣਨੂੰਭਾਰੀਹਰਜਾਪਹੁੰਚਾਇਆਹੈ।ਦੂਜਾਵੱਡਾਕਾਰਨਸਾਮਰਾਜੀਮੁਲਕਾਂਦੀਆਂਜ਼ਰੂਰਤਾਂ 'ਚੋਂਪਛੜੇਮੁਲਕਾਂਦੇਖੇਤੀਖੇਤਰਾਂ 'ਚਵਧੇਰੇਰਸਾਇਣਾਂਦੀਵਰਤੋਂਨੂੰਉਤਸ਼ਾਹਿਤਕਰਨਾਹੈ।ਇਹਦੀਸਿਖਰਲੀਉਦਾਹਰਨਪੰਜਾਬਹੈਜੋਹਰੇਇਨਕਲਾਬਦੇਮਾਰੂਸਿੱਟੇਹੰਢਾਰਿਹਾਹੈ।ਇਸਨੇਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕਰਕੇਮਿੱਟੀਤੇਪਾਣੀਨੂੰਪਲੀਤਕਰਦਿੱਤਾਹੈ।ਵਾਤਾਵਰਣਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਦੇਵੱਡੇਖੇਤਰਤੇਸੋਮੇਉਪਰਜਿਕਰਕੀਤੇਗਏਹਨ।ਜਿੱਥੋਂਤੱਕਸਾਫਸਫਾਈਨਾਹੋਣਭਾਵਰੋਜ਼ਮਰਾਦੀਮਨੁੱਖਾਸਰਗਰਮੀਕਾਰਨਪੈਦਾਹੁੰਦੇਕੂੜਾ-ਕਰਕਟਦਾਮਸਲਾਹੈਇਹਰਸਾਇਣਕਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਜਿੰਨਾਘਾਤਕਨਹੀਂਹੈ।ਇਸਦਾਸੰਬੰਧਲੋਕਾਂਦੀਆਂਰਹਿਣ-ਜਿਉਣਹਾਲਤਾਂਨਾਲਹੀਹੈ।ਇਹਸਾਫ-ਸਫਾਈਵੱਡੇਸਰਕਾਰੀਬੱਜਟਜੁਟਾਏਜਾਣਦੀਮੰਗਕਰਦੀਹੈਤੇਨਾਲਹੀਲੋਕਾਂਦੇਸਰੋਕਾਰਜਗਾ.ਕੇ, ਉਹਨਾਂਦੀਪਹਿਲਕਦਮੀਉਭਾਰਕੇਹੀ, ਸਾਫ-ਸੁਥਰਾਆਲਾਦੁਆਲਾਸਿਰਜਿਆਜਾਸਕਦਾਹੈ।ਪਰਅਜਿਹਾਕੁੱਝਲੋਕਹਿਤਾਂਨੂੰਪ੍ਰਣਾਈਤੇਲੋਕਾਂਦੇਭਰੋਸੇਵਾਲੀਹਕੂਮਤਹੀਕਰਸਕਦੀਹੈਜਿਵੇਂਚੀਨੀਇਨਕਲਾਬਤੋਂਬਾਅਦਲੋਕਾਂਦੀਆਂਵੱਡੀਆਂਜਨਤਕਮੁਹਿੰਮਾਂਨੇਚੀਨ 'ਚੋਂਹਰਤਰ੍ਹਾਂਦੀਗੰਦਗੀਹੂੰਝਕੇ, ਪਿੰਡਾਂ-ਸ਼ਹਿਰਾਂਦੀਨੁਹਾਰਹੀਬਦਲਦਿੱਤੀਸੀ।ਲੋਕਾਂ 'ਚੋਂਨਿਖੜੀਆਂਲੁਟੇਰੀਆਂਜਮਾਤਾਂਦੀਆਂਹਕੂਮਤਾਂਤਾਂਮੋਦੀਮਾਰਕਾਸਫਾਈਮੁਹਿੰਮਾਂਦਾਦੰਭਕਰਸਕਦੀਆਂਹਨਜੋਨਤੀਜੇਪੱਖੋਂਬੁਰੀਤਰ੍ਹਾਂਬੇ-ਅਸਰਹੁੰਦੀਆਂਹਨ।

ਪੰਜੀਪਤੀਆਂਤੇਬਹੁਕੌਮੀਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂਤੇਉਹਨਾਂਦੀਆਂਦਲਾਲਤੇਸੇਵਾਦਾਰਹਕੂਮਤਾਂਲਈਮੁਨਾਫੇਦੀਹਵਸਕਿਸਕਦਰਭਾਰੂਹੈਤੇਇਹਦੇਲਈਉਹਕੀਕਰਸਕਦੇਹਨਇਸਦੀਇੱਕਉਦਾਹਰਨਆਟੋਸਨਅਤਹੈ।ਇਹਹੁਣਸਥਾਪਿਤਤੱਥਹੈਕਿਕਾਰਾਂਤੇਹੋਰਸਾਧਨਾਂਦੀਵਧਰਹੀਗਿਣਤੀਹਵਾ?ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਲਈਵੱਡੀਪੱਧਰ 'ਤੇਜਿੰਮੇਵਾਰਹੈਪਰਕਿਉਂਕਿਇਹਸਾਰੀਸਨਅਤਵੱਡੀਆਂਬਹੁਕੌਮੀਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂਦੀਹੈਇਸਲਈਸਭਨਾਂਮੁਲਕਾਂਦੀਆਂਨੀਤੀਆਂਇਹਨਾਂਦੇਹਿਸਾਬਨਾਲਬਣਦੀਆਂਹਨ।ਇਹਮਸ਼ਹੂਰਤੱਥਹੈਕਿਲਗਭਗਸਦੀਪਹਿਲਾਂਫੋਰਡਵਰਗੀਆਂਕੰਪਨੀਆਂਨੇਅਮਰੀਕਾ 'ਚਰਾਜਭਾਗ 'ਚਪੁੱਗਤਦੇਜੋਰਪਬਲਿਕਟਰਾਂਸਪੋਰਟਵਿਕਸਿਤਕਰਨਦੀਹਰਸਕੀਮਰੱਦਕਰਵਾਈਸੀਤਾਂਕਿਉਹਨਾਂਦੇਕਾਰੋਬਾਰਦਿਨਰਾਤਤਰੱਕੀਕਰਦੇਰਹਿਣ।ਏਹੋਹਾਲਤਅੱਜਸਾਡੇਆਪਣੇਮੁਲਕ 'ਚਹੈ।ਹਕੂਮਤਾਂਗਿਣੀਮਿਥੀਸਾਜਿਸ਼ਨਾਲਪਬਲਿਕਟਰਾਂਸਪੋਰਟਦਾਪਸਾਰਾਰੋਕਦੀਆਂਹਨ।ਲੋਕਆਪਣੀਆਰਥਿਕਲੁੱਟਦੇਨਾਲਨਾਲਵਧਰਹੇਹਵਾਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਰਾਹੀਂਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂਦੇਮੁਨਾਫਿਆਂਲਈਭਾਰੀਕੀਮਤ 'ਤਾਰਰਹੇਹਨ।ਅਜਿਹੀਆਂਦਰਜਨਾਂਉਦਾਹਰਨਾਂਰਾਹੀਂਦੱਸਿਆਜਾਸਕਦਾਹੈਕਿਇਹਧਰਤੀਪੂੰਜੀਵਾਦਦੇਕੁਕਰਮਾਂਦੀਕੀਮਤਕਿਵੇਂ 'ਤਾਰਰਹੀਹੈ।ਧਰਤੀ 'ਤੇਵਸਦੇਕਰੋੜਾਂਕਿਰਤੀਲੋਕਧਰਤੀ 'ਤੇਵਾਤਾਵਰਣਦੀਤਬਾਹੀਲਈਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂਵਾਂਗਜਿੰਮੇਵਾਰਨਹੀਂਹਨ, ਸਗੋਂਪੀੜਤਹਨ।ਇਹਸਰਮਾਏਦਾਰਰਾਖਸ਼ੀਬਿਰਤੀਹੈਜੋਸਮੁੱਚੀਮਨੁੱਖਤਾਨੂੰਮੁਨਾਫੇਲਈਦਾਅ 'ਤੇਲਾਸਕਦੀਹੈ।ਇਹਕੈਂਸਰਵਰਗੀਆਂਨਾ-ਮੁਰਾਦਬਿਮਾਰੀਆਂਦੇਸਸਤੇਇਲਾਜਦੀਆਂਖੋਜਾਂਨੂੰਥਾਏਂਦੱਬਸਕਦੀਹੈਤਾਂਕਿਇਸਦੀਅਰਬਾਂਖਰਬਾਂਦੀਦਵਾਈਸਨਅਤਪਸਰਦੀਰਹੇ।ਇਹਦੇਲਈਤਾਂਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਵੀਨਿਆਮਤਬਣਕੇਆਉਂਦਾਹੈ।ਪਹਿਲਾਂਮੁਨਾਫਿਆਂਲਈਸਾਡੇਪਾਣੀਦੇਸੋਮੇਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤਕੀਤੇਗਏਹਨਤੇਹੁਣਆਰਓਫਿਲਟਰਾਂਰਾਹੀਂਮੁਨਾਫੇਵੀਉਹੀਕਮਾਰਹੇਹਨ।ਇਹੀਕੁੱਝਹੁਣਹਵਾਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਦੇਮਾਮਲੇ 'ਚਹੋਣਜਾਰਿਹਾਹੈ।ਇੱਕਪਾਸੇਕਾਰਾਂਵੇਚਕੇ, ਮੋਟੀਆਂਕਮਾਈਆਂਕੀਤੀਆਜਾਰਹੀਆਂਹਨਤੇਹੁਣਦੂਜੇਪਾਸੇਤੇਜੀਨਾਲਏਅਰਪਿਊਰੀਫਾਇਰਆਰਹੇਹਨ।ਏਸਸਾਲਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਦੀਜੋਰਦਾਰਚਰਚਾਕਾਰਨਦਿੱਲੀ 'ਚਉਹਨਾਂਦੀਵਿਕਰੀ 'ਚਭਾਰੀਵਾਧਾਹੋਇਆਹੈ।ਹੁਣਉਹਦਿਨਦੂਰਨਹੀਂਜਦੋਂਹਰਵਿਅਕਤੀਕੰਪਨੀਆਂਦੇਮੁਹੱਈਆਕਰਵਾਏ 'ਸ਼ੁੱਧਹਵਾ' ਦੇਸੈਲੰਡਰਾਂਵਾਲੇਮਾਸਿਕਪਹਿਨਕੇਘਰੋਂਨਿਕਲਿਆਕਰੇਗਾਤੇਬਹੁਕੌਮੀਕੰਪਨੀਆਂਦੀਹੋਰਚਾਂਦੀਹੋਵੇਗੀ।ਭਵਿੱਖ 'ਚਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਰਾਹਤਖੇਤਰਵੱਡੇਵਪਾਰਕਖੇਤਰਵਜੋਂਉੱਸਰਨਜਾਰਿਹਾਹੈ।

ਧਰਤੀ 'ਤੇਲੁਟੇਰੇਪੂੰਜੀਵਾਦੀਨਿਜਾਮਦੇਹੁੰਦਿਆਂਵਾਤਾਵਰਣਉਜਾੜੇਨੂੰਰੋਕਣਬਾਰੇਸੋਚਿਆਵੀਨਹੀਂਜਾਸਕਦਾ।ਜਿਉਂ-ਜਿਉਂਮਰਰਿਹਾਸੰਸਾਰਪੂੰਜੀਵਾਦਹੋਰਦਿਨਲੰਘਾਰਿਹਾਹੈਤਿਉਂ-ਤਿਉਂਇਹਮਨੁੱਖਤਾਲਈਹੋਰਅਸਹਿਹੋਰਿਹਾਹੈ।ਧਰਤੀਦੇਵਾਤਾਵਰਣਦੀਤਬਾਹੀਰਾਹੀਂਇਹਮਨੁੱਖਤਾਦੇਭਵਿੱਖਦਾਹੋਰਵਧੇਰੇਨੁਕਸਾਨਕਰਰਿਹਾਹੈ।ਧਰਤੀ 'ਤੇਜੀਵਨਦੀਰੱਖਿਆਲਈਪੂੰਜੀਵਾਦੀਨਿਜਾਮਨੂੰਕਬਰ 'ਚਦਫਨਾਉਣਲਈਹੋਰਵਧੇਰੇਤੇਜੀਨਾਲਜੁਟਣਦੀਜ਼ਰੂਰਤਹੈ।

ਮੌਜੂਦਾਲੁਟੇਰੇਆਰਥਿਕਸਮਾਜਿਕਨਿਜਾਮਨੂੰਬਦਲਣਲਈਜੂਝਰਹੀਆਂਇਨਕਲਾਬੀਤਾਕਤਾਂਨੂੰਵਾਤਾਵਰਣਪ੍ਰੇਮੀਆਂਨਾਲਸਹਿਯੋਗੀਰਿਸ਼ਤਾਵਿਕਸਿਤਕਰਨਦੇਯਤਨਕਰਨੇਚਾਹੀਦੇਹਨ।ਅਜਿਹੀਸਾਂਝੀਸਰਗਰਮੀਰਾਹੀਂਹੀਉਹਨਾਂਨੂੰਸੌੜੇਤੇਸੀਮਤਪ੍ਰਸੰਗਤੋਂਅੱਗੇਵਧਾਇਆਜਾਸਕਦਾਹੈ।ਅਜਿਹਾਕਰਨਲਈਵਾਤਾਵਰਣਉਜਾੜੇਦੇਪੱਖੋਂਠੋਸਮੰਗਾਂਤੇਮਸਲੇਟਿੱਕਕੇਵੱਡੇਲੁਟੇਰਿਆਂਨੂੰਵਾਤਾਵਰਣਦੁਸ਼ਮਣਾਂਵਜੋਂਵੀਨਸ਼ਰਕਰਨਦੀਜ਼ਰੂਰਤਹੈ।ਅਜਿਹੀਆਂਮੰਗਾਂਲੋਕਾਂਦੀਜਮਾਤੀ/ਤਬਕਾਤੀਘੋਲਸਰਗਰਮੀਨਾਲਜੁੜਕੇਉਭਾਰੀਆਂਜਾਣੀਆਂਚਾਹੀਦੀਆਂਹਨ।