1926 ਤੋਂ 1940 ਦਰਮਿਆਨਰਚੀਕਿਰਤੀਲਹਿਰਦੀਕਵਿਤਾਦੇਅਣਫ਼ੋਲੇਵਰਕੇ

ਹੁਣਤੱਕਹਾਸਲਸਰੋਤਾਂਰਾਹੀਂਪ੍ਰਾਪਤਕਿਰਤੀਕਵਿਤਾਦਾਸਮਾਂ 1926-1940 ਦਰਮਿਆਨਦਾਹੈਜੋਪੁਸਤਕਸੰਗ੍ਰਿਹਦੇਰੂਪ 'ਚਪਹਿਲੀਵਾਰਲੋਕਸਾਹਿਤਦੀਝੋਲੀਪੈਰਹੀਹੈ।ਕਿਰਤੀਕਾਵਿਨੂੰਚਾਰਭਾਗਾਂਵਿੱਚਵੰਡਿਆਜਾਸਕਦਾਹੈ। 'ਕਿਰਤੀ' (ਭਾਗ-ਪਹਿਲਾ), 'ਕਿਰਤੀਲਹਿਰ' ਉਰਦੂਕਵਿਤਾਵਾਂ (ਭਾਗਦੂਜਾ), ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾਕਿਰਤੀਕਵਿਤਾਵਾਂ (ਭਾਗਤੀਜਾ), 'ਮਜ਼ਦੂਰਕਿਸਾਨ' (ਭਾਗਚੌਥਾ)।

ਕਿਰਤੀਲਹਿਰਦੀਕਵਿਤਾ, ਕਿਰਤ, ਅਤੇਕਿਰਤਦੀਸਰਦਾਰੀਸਥਾਪਤਕਰਨਦੀਕਵਿਤਾਹੈ।ਮਿੱਟੀਦੀਕਵਿਤਾਹੈ।ਕਿਰਤਦੇਕ੍ਰਿਸ਼ਮਿਆਂਦੀਕਾਵਿ-ਕਿਆਰੀਹੈ।ਇਹਕਵਿਤਾ, ਕਿਰਤੀਦੇਘਰਅਤੇਵਿਹੜੇਅੰਦਰਲੋਰੀਲੈਂਦੀਹੈ।ਖੇਡਦੀਹੈ, ਰੁੱਸਦੀਹੈ।ਗਿਲੇ-ਸ਼ਿਕਵੇਕਰਦੀਹੈ।ਮਨਦੀਅਤੇਮਨਾਉਂਦੀਹੈ।ਜੋਟੀਅਤੇਗਲਵੱਕੜੀਪਾਉਂਦੀਹੈ।ਨਵੇਂਰਾਹਾਂ 'ਤੇਤੁਰਨਦੇਮਿਲਕੇਤੈਰਾਨੇਗਾਉਂਦੀਹੈ।ਕਿਰਤੀਦੀਪੁੱਗਤਵਾਲੇਨਵੇਂਨਿਜ਼ਾਮਦੀਸੂਹੀਫੁਲਕਾਰੀਕੱਢਦੀਹੈ।

ਕਿਰਤੀਕਿਸਾਨਾਂਦੇਮੁੜ੍ਹਕੇ 'ਚਗੁੰਨੀ, ਆਂਦਰਾਂਦੇਸੇਕਅਤੇਹੌਕੇ-ਹਾਵਿਆਂਦੇਤੰਦੂਰ 'ਚਪੱਕੀ, ਸਾਡੇਸਮਿਆਂਅਤੇਆਉਣਵਾਲੇਸਮਿਆਂਲਈਸਦਾਤਰੋ-ਤਾਜ਼ਾਰਹਿਣਵਾਲੀਕਿਰਤੀਕਵਿਤਾਅਤੇਕਾਵਿ-ਸਿਰਜਕਾਂਨੂੰਕੋਟਿ-ਕੋਟਿਸਲਾਮ!

ਇਹਕਵਿਤਾ, ਸਮਾਜਦੇਧੁਰਪਤਾਲਦੀਆਂਬੁੱਝਦੀਹੈ।ਅੰਬਰਾਂਨੂੰਛੋਂਹਦੀਅਤੇਪੌਣਾਂ 'ਚਉਡਦੀਹੈ।ਇਸਦੇਸ਼ਬਦਾਂਦੀਲੋਅ, ਭਵਿੱਖਨੂੰਰੁਸ਼ਨਾਉਂਦੀਹੈ।ਇਸਦੀਲੈਅ, ਸਾਡੇਸਮਿਆਂਦੀਬਾਤਪਾਉਂਦੀਹੈ।ਕਿੱਥੇ 1926, ਕਿੱਥੇ 2017, ਕੋਈਸੌਵਰ੍ਹੇਪਹਿਲਾਂਸਿਰਜੀਇਹਕਵਿਤਾ, ਅੱਜਦੀਹਾਣੀਹੈ।ਭਲਕਦੀਸੰਗੀਸਾਥੀਹੈ।

ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂਤੋਂਹਾਸਲਡਿਗਰੀਆਂਅਤੇਉਚੇਰੇਅਕਾਦਮਿਕਇਨਾਮਾਂ, ਸਨਮਾਨਾਂਤੋਂਵਿਰਵੇਕਿਰਤੀਆਂਦੇਕਿਰਤਵਾਲੇਸੰਦਾਂਅਤੇਕਲਮਦੀਜੁਗਲਬੰਦੀਅਸਲ 'ਚਕਿੰਨੀਖ਼ੂਬਸੂਰਤਕਾਵਿ-ਸਿਰਜਣਾਦੇਸਮਰੱਥਹੁੰਦੀਹੈ, ਇਸਦਾਪ੍ਰਮਾਣਪੇਸ਼ਕਰਦੀਹੈ, ਕਿਰਤੀਕਵਿਤਾ।

ਇਹਕਵਿਤਾਉਹਨਾਂਕਲਮਾਂਨੇਰਚੀਹੈਜਿਹਨਾਂਦੀਕਲਮਨੂੰਪਿਉਂਦ, ਕਿਰਤੀਲੋਕਾਂਦੀਕਿਰਤ-ਭੂਮੀਵਾਲੀਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਵਿੱਚਲੱਗੀਹੈ।ਇਹਕਵਿਤਾਬਹੁ-ਪੱਖੀ, ਬਹੁ-ਪਾਸਾਰੀਅਤੇਬਹੁ-ਮੁੱਲੀਖੋਜ਼-ਪੜਤਾਲਦੇਦੁਆਰਖੋਲ੍ਹਦੀਹੈ।ਗੰਭੀਰਅਤੇਮੁੱਲਵਾਨਸੰਵਾਦਛੇੜਦੀਹੈ।ਸੌਵਰ੍ਹੇਮਗਰੋਂਇਸਦੀਹੋਰਵੀਉਘੜੀਪਰਸੰਗਕਤਾਅਤੇਸਾਰਥਕਤਾਦਾਥਹੁਪਾਉਣਲਈਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਖੋਜੀਵਿਦਵਾਨਾਂਨੂੰਬੁਲਾਵਾਦਿੰਦੀਹੈ।

ਬੰਧਨਾ, ਕਾਮਨਾ, ਅਰਜੋਈ, ਅਪੀਲ, ਮਨੋਚਾਹਤ, ਕਲਪਨਾ, ਆਸ-ਉਮੀਦਦੇਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੇਮੌਸਮਾਂ, ਹਾਲਾਤਾਂਅਤੇਖਿਆਲਾਂਨਾਲਦੋਚਾਰਹੁੰਦੀਕਵਿਤਾ, ਜਾਗਣਦਾਹੋਕਾਦਿੰਦੀਹੈ।ਜੂਝਣਲਈਵੰਗਾਰਦੀਹੈ।ਜਾਤ-ਪਾਤ, ਧਰਮ, ਫ਼ਿਰਕੇ, ਬੋਲੀ, ਨਸਲ, ਇਲਾਕੇ, ਰੰਗ-ਰੂਪ, ਹੱਦਾਂ-ਸਰਹੱਦਾਂਆਦਿਦੇਵੱਟਾਂ-ਬੰਨਿਆਂਨੂੰਭੰਨਸੁੱਟਣਦਾਐਲਾਨਕਰਦੀਹੈ।ਮਾਨਵੀਕਦਰਾਂਕੀਮਤਾਂਦਾਪਰਚਮਬੁਲੰਦਕਰਦੀਹੈ।ਕਿਰਤਅਤੇਕਿਰਤੀਦੀਕਹਿਣੀਅਤੇਕਰਨੀਦੇ, ਅਜੇਹੇਰੰਗ 'ਚਰੰਗੀਹੈਜਿਹੜਾਰੰਗ, ਮੌਸਮਾਂਦੀਅਦਲਾ-ਬਦਲੀਅਤੇਝੱਖੜ-ਝੋਲਿਆਂਦੀਮਾਰਵਿੱਚਫਿੱਕਾਨਹੀਂਪੈਂਦਾ।

ਕਿਰਤੀਕਵਿਤਾਦੇਕਲਮਕਾਰ, ਕਿਰਤੀਦੇਦੁੱਖੜੇਬਾਖ਼ੂਬੀਬਿਆਨਦੇਹਨ।ਧੀਰਜ, ਦਮ, ਸਿਰੜ, ਚੰਦਰੇਹਾਲਾਤਬਦਲਜਾਣਾਦਾਸਵੈ-ਭਰੋਸਾ, ''ਅੱਜਨਹੀਂਤਾਂਕੱਲ੍ਹਵਕਤਬਦਲਜਾਏਗਾ'' ਵਾਲੀਸੋਚਨਾਲਭਰੇਕਿਰਤੀਆਂਦੀਦਾਸਤਾਨਪੇਸ਼ਕਰਦੇਹਨ।

ਗਰੀਬੀ, ਕੰਗਾਲੀ, ਮੰਦਹਾਲੀ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਸੋਕੇ-ਡੋਬੇ, ਕਰਜ਼ੇਆਦਿਦੇਬੇ-ਬੁਨਿਆਦਕਾਰਨਾਂ; ਲੇਖਾਂਅਤੇਤਕਦੀਰਾਂਦਾਭਾਂਡਾਚੌਰਾਹੇਭੰਨਦੇਕਿਰਤੀ, ਹਰਮਰਜ਼ਦੇਕਾਰਨਾਂਦੀਘੋਖ-ਪੜਤਾਲਕਰਦੇਪ੍ਰਤੀਤਹੁੰਦੇਹਨ।

(ਪੁਸਤਕ ''ਕਿਰਤੀਕਾਵਿ'' ਦੇਮੁੱਖਬੰਦ 'ਚੋਂ, ਸੰਖੇਪ)